In laboratoria kunnen extreem kleine hoeveelheden gewasbeschermingsmiddelen worden gemeten, soms tot satellietniveau (micro- of nanogram). Daarom kunnen er restanten — zogenoemde residuen — worden aangetroffen op bloemen en planten, zowel van biologische als van chemische middelen. 

Voor bloemen en planten die niet bedoeld zijn voor consumptie gelden geen MRL-limieten (Maximale Residu Limieten) zoals bij groente en fruit. Toch worden ook siergewassen streng beoordeeld. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) kijkt bij toelating naar het risico op afveegbaar residu: de hoeveelheid middel die bij aanraking mogelijk op de huid terechtkomt, bijvoorbeeld bij werknemers in de teelt of bij bloemisten. 

Het Ctgb stelt alleen middelen toe waarvan het risico voor mens, dier en milieu veilig beoordeeld is. In de periode tussen toepassing door de teler en aankoop door consumenten neemt residu verder af door afbraak, verdamping, opslag en waterbehandeling in winkels. Volgens het Ctgb loopt de consument bij normaal gebruik (bloemen in een vaas zetten, aanraken, ruiken) geen gezondheidsrisico. 

Bronnen: NVWA, Ctgb 

Volgens toezichthouders zoals het Ctgb en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zijn er geen aanwijzingen dat consumenten risico lopen door bloemen of planten in huis te halen waarop toegelaten gewasbeschermingsmiddelen zijn gebruikt. Bloemen worden niet gegeten en de blootstelling via huidcontact is zeer beperkt. Bij het in een vaas zetten of ruiken aan bloemen wordt slechts een verwaarloosbare hoeveelheid residu opgenomen. 

Voor toelating van ieder middel wordt een uitgebreide risicobeoordeling uitgevoerd op basis van internationale wetenschappelijke standaarden. Daarbij wordt onder meer gekeken naar mogelijke effecten op DNA, hormoonhuishouding, vruchtbaarheid, waterkwaliteit en ecologie. Alleen middelen die voldoen aan deze eisen worden toegelaten. Middelen worden bovendien regelmatig herbeoordeeld. 

Professionals die langdurig met grote hoeveelheden bloemen werken — zoals kwekerijmedewerkers of bloemisten — volgen aanvullende hygiëneadviezen, zoals handschoenen bij intensief werk en handen wassen. Brancheorganisaties ondersteunen dit met richtlijnen (o.a. Stigas, VBW). 

Voor consumenten blijft de conclusie: normaal gebruik van bloemen vormt geen gezondheidsrisico. 

In Nederland wordt veel onderzoek gedaan naar mogelijke gezondheidsrisico’s voor omwonenden van landbouwpercelen. Het belangrijkste onderzoek is het RIVM-programma Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO). Daarbij is gemeten of stoffen terug te vinden zijn in lucht, huisstof, deurmatten en urine van omwonenden. 

Uit het RIVM-onderzoek OBO-1 (2019) bleek dat gewasbeschermingsmiddelen meetbaar waren, maar niet boven risicogrenzen uitkwamen. Het RIVM concludeerde dat er geen aanleiding is om toelatingen te beperken, maar adviseerde wel om blootstelling nauwkeuriger in kaart te brengen. Daarom loopt momenteel vervolgonderzoek OBO-2 (2023–2031), gericht op mogelijke gezondheidsrelaties, waaronder Parkinson, leukemie bij kinderen, astma, COPD en cognitieve ontwikkeling. 

De Gezondheidsraad adviseert een voorzorgsbenadering en verdere verduurzaming van gewasbescherming. De sierteeltsector onderschrijft deze lijn en investeert in technieken zoals driftreductie, precisiespuiten en IPM-maatregelen. 

Tot nu toe geven onderzoeksresultaten geen reden tot aanvullende teeltverboden of extra bufferzones, maar het onderzoek wordt actief vervolgd om maatschappelijke zorgen serieus te nemen.

De sierteeltsector werkt intensief aan het beperken en vervangen van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Het uitgangspunt is geïntegreerde gewasbescherming (IPM): preventie, biologische bestrijding en alleen chemisch als laatste stap. Meer dan 85% van de bedrijven past IPM toe.  

Duurzame stappen in de praktijk:  
✔ inzet van trillingen, geurstoffen en feromonen 
✔ gebruik van natuurlijke vijanden 
✔ resistente rassen en schoon uitgangsmateriaal 
✔ bodemverbetering, compost, biostimulanten 
✔ precisietoepassingen in plaats van volvelds spuiten 
✔ certificering zoals MPS ABC met milieu-scores voor middelen 

MPS deelt middelen in op milieubelasting (rood, oranje, groen) en ziet een sterke daling van zwaar belastende middelen.  

Daling gebruik (MPS, 2015–2024): 
🏺 potplanten wereldwijd –29% totaal, in NL –37%; zwaarste middelen NL van 7% → 0,5% 
🌹 snijbloemen wereldwijd –35%; NL –48%; zwaarste middelen NL van 8% → 2%   

Nieuwe technologie versnelt deze ontwikkeling: 
🔹 drones voor plaagmonitoring 
🔹 laserwieders tegen onkruid 
🔹 ziekzoekrobots in bollenteelt 
🔹 precisiespuittechniek met sensoren 
🔹 Milieu-Indicator Gewasbescherming (MIG) voor milieukeuzes 

‍Bronnen: Ctgb (2024); NVWA (2024); RIVM (2019, 2024); MPS (2024)

De vraag naar bloemen en planten in Europa blijft stabiel, met lichte verschuivingen in verkoopkanalen. De totale exportwaarde van de sierteelt blijft groeien.
Binnen Nederland zijn supermarkten en tuincentra aan marktaandeel gewonnen, terwijl bloemisten zich onderscheiden op kwaliteit en beleving.
‍Bron: Royal FloraHolland (2025)

Sierteelt gebruikt een klein deel van de Nederlandse landbouwgrond: ongeveer 5,7 procent in totaal. Ongeveer 5 procent van de oppervlakte wordt benut voor open-teeltgewassen zoals bloemen en bomen, en 0,6 procent voor glastuinbouw.
Door innovatie en efficiënt ruimtegebruik kan Nederland veel produceren op een klein oppervlak.
‍Bron: CBS (2024)

Antwoord

Antwoord

Antwoord